Günümüzde güvenlik konsepti, yalnızca alarm sistemleri ya da kapalı devre kamera sistemlerine dayalı olmaktan çıkıp farklı bir boyuta taşınmıştır. Dünya genelinde uzmanlar, tam anlamıyla eksiksiz uygulanacak bir güvenliğin temelini oluşturmak için; şirketlerin güvenlik politikaları kadar çalışanlarının sergiledikleri tutum ve güvenlik ile ilgili oynadıkları rolün de büyük bir öneme sahip olduklarını savunuyorlar. Bu bağlamda personelinize sağlayacağınız temel eğitimler, çalışanlarınızın şüpheli kişilere karşı nasıl davranacakları ve sonrasında nasıl bir aksiyon alacakları konusunda büyük bir katkı sağlayacaktır.
Şüpheli davranışlara karşı uygulanan prosedürlere bakıldığında; yasadışı eylemleri gerçekleşmeden engelleme konusunda büyük bir fark yaratmasına rağmen çok az sayıda kuruluşun bir politikaya sahip olduğu görülüyor. Hırsızlık, vandalizm ya da diğer suçlar her zaman gece karanlığında mülkünüze gizlice girilerek gerçekleşmiyor. Birçok hırsızlık vakası ya da müşterileriniz veya çalışanlarınızın maruz kaldığı kavgalar, gündüz vakti gerçekleşiyor. Ne yazık ki hiçbir kilit ya da alarm sistemi bu tür problemleri engellemenize yardımcı olmayacaktır. Fakat sorun yaratacak tipteki insanları tespit etme konusunda yeteri kadar bilgili olursanız ve çalışanlarınızı bu tür kişilere karşı nasıl bir aksiyon almaları gerektiği konusunda bilgilendirirseniz, problemi daha oluşmadan engelleme şansına sahip olursunuz. Şüpheli davranışların tespiti ve kötü niyetli kişilere karşı alınacak aksiyonlar ile ilgili izlenecek yollar bazı maddeleri şöyle sıralayabiliriz;
Garip mi, Şüpheli mi?
Öncelikle, sorun yaratacak insanların işyerinize ya da ofis binanıza gelir gelmez tespit edilmesi ve herhangi bir aksiyon almadan engellenmesi çok önemlidir. Fakat bu durumun, büyük bir hassasiyet ile ele alınması gerektiği de unutulmamalıdır. Garip şekilde davranan bir kişi, yalnızca bu davranışlarından dolayı şüpheli olarak addedilirse, müşteri memnuniyeti konusunda sorun yaşama durumunuz doğacaktır. Bu aşamada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, garip davranış ile şüpheli davranışın ayrımını yapmak olacaktır.
Polis memurlarının, spor müsabakaları ya da konser gibi büyük aktivitelerde şüpheli davranış tespiti için aldıkları eğitimler üzerinden örneklemek gerekirse; kendilerine verilen talimatlar, düzenlenen olayla ilgilenmek yerine etrafı gözetleyen kişileri ya da grupça hareket etmek yerine tek başına ve geri planda vakit geçiren kişileri gözlemlemeleri yönündedir. Bu tarz bir bakış açısı tabii ki faydalı olacaktır. Fakat bu yaklaşım türünün, Alzheimer ya da otizm gibi zihinsel bir engeli bulunan kişileri rencide etme riski de bulunmaktadır. Bazı insanlar, kalabalık ortamlarda kendilerini rahat hissetmeyerek farklı davranma eğiliminde bulunabilirler. Fakat bu durum onları direkt olarak suçlu yapmaz.
Kişilerin sergilediği şüpheli davranışlar ve şüpheli işaretler çoğaltılabilir. Personelinizi bu tür davranış ve işaretlerin tespitini yapmak adına eğitmeniz kesinlikle size ve işinize fayda sağlayacaktır. Fakat çalışanlarınızı aynı zamanda garip ve şüpheli davranışı ayırt etme ve zihinsel engelli kişilerin sergileyebileceği davranışları anlamlandırabilme konusunda da bilinçlendirmeniz gerekmektedir. Karşınızdaki kişinin sergilediği davranışların, şüpheli bir işaret mi yoksa garip bir davranış mı olduğunu anlamanız, duruma müdahale etmeniz için gerekli en önemli unsurdur.
Şüpheli İşaretlere Örnekler…
Gerginlik. Kişinin gergin biçimde hareket etmesi, terlemesi ve göz temasından kaçınarak kısa süreli bakışlar kullanması. Kişinin rahatsız ve huzursuz bir görüntü çizmesi. Sürekli olarak sabit bir yere bakarak, kendini diğer çevresel faktörlerden soyutlar bir görüntü çizmesi. Yapılan çalışmalar, geçmişte düzenlenen intihar saldırıları ya da silahlı saldırıların hepsinde bu tür şüpheli işaretlerin saldırgan tarafından sergilendiğini doğruluyor. Özellikle büyük ölçekli saldırılarda bu işaretlere ek olarak; gerginlik seviyesinin yüksek olmasından dolayı kişinin mırıldanması ve dua etmesi de şüphe uyandıran davranışlardır. Ayrıca kişinin sürekli olarak bulunduğu bölgeye giriş ve çıkış yapması da gerginlikten kaynaklanan bir şüpheli işaret olarak değerlendirilmelidir.
Kişinin, aşırı biçimde bol ya da mevsim şartlarına uygun olmayan (sıcak bir havada palto kullanımı) kıyafetler giymesi. Bu durum kişinin vücuduna gizlediği bir patlayıcının olduğuna işaret edeceğinden dolayı şüpheli işaret olarak değerlendirilmelidir.
Kişinin, ellerini sürekli olarak ceplerinde tutması ya da ellerini sıkıca birbirine kenetlemesi. Bu durum, kişinin patlayıcı düzeneği aktif hale getirecek kumandayı tutuyor olması ihtimaline işaret edebilir.
Kişinin, sürekli olarak vücudunun belirli bir tarafı ile ilgilenmesi ya da giysisinin belirli bir kısmını düzeltmesi. Bu durum, kişinin üzerinde sıra dışı bir objenin bulunmasına ya da sıra dışı bir kıyafet giyiyor olmasına işaret ediyor olabilir. Bu tür kişiler gözlemlenirken; silah gizlenme ihtimaline karşın kişilerin bel ve ayak bileği bölgesi dikkatle incelenmelidir. Bu duruma ek olarak; canlı bombaların eylem öncesi psikolojileri ile ilgili yapılan araştırmalar, taşıdıkları bomba ile ilgili herhangi bir sorun var mı düşüncesi ile sürekli olarak üzerlerini ve kıyafetlerini kontrol ettiğini belirtiyor.
Nasıl Yaklaşılmalı?
Karşınızdaki kişinin sergilediği davranışlardan dolayı sorun yaratacak bir profilde olduğundan emin olsanız bile durumun hala büyük bir hassasiyetle ele alınması gerekmektedir. Burada duyarlı yaklaşmanızın sebebi, emin olmanıza rağmen ortada bir yanlış anlaşılma olabilir. Daha da önemlisi şüphe duyulan kişi, tarafınızca sinirlendirilirse durum daha da tehlikeli bir hal alabilir. Bundan dolayı; personeliniz kesinlikle saldırgan bir tutum sergilememeli ve bunun yerine kişi ile iletişim kurarak mevcut durum ile ilgili daha fazla bilgi edinmek amacı ile diyaloglar geliştirmelidir. İletişim kurma konusunda alınabilecek ilk ve en iyi aksiyon, karşınızda bulunan kişiye herhangi bir konuda yardımcı olup olamayacağınızı sormaktır. Bunun devamında kişiye ziyarete geldiği departmanı ya da kişiyi sorarak ne amaçla orada bulunduğunu öğrenebilirsiniz. Bu tarz sorular, kişiyi rencide edecek sorular değildir dolayısı ile yanlış anlaşılma riskini ortadan kaldıracaktır. Fakat aynı zamanda kişiye izlenildiği hissini yaratır. Bu durum kişide huzursuzluk oluşturabilir ve daha fazla şüpheli davranış sergilemesine yol açabilir.
Kaynak: Carl Smith http://www.otherbb.com/2013/10/identify-deal-suspicious-behaviour-premises.html & http://archive.adl.org/security/s_people.html